Onderwijs als motor voor inclusie en veiligheid

Als regenboogambassadeur van de Provincie Drenthe zet ik mij in voor de rechten en acceptatie van LHBTI+-personen. Uit recente onderzoeken, maar ook wat we dagelijks horen en lezen over discriminatie van LHBTI+-personen, blijkt dat er nog steeds veel werk aan de winkel is. Het rapport van de Europese Unie over LHBTI+-gelijkheid, dat in mei 2024 werd gepubliceerd, laat duidelijk zien dat pesten en discriminatie tegen LHBTI+-leerlingen op scholen wijdverspreid zijn, ook in Nederland. Dit is niet alleen zorgwekkend, het is onacceptabel.

Het is algemeen bekend dat LHBTI+-personen en met name jongeren, een verhoogd risico lopen op zelfmoordgedachten en -pogingen. Onderzoek heeft aangetoond dat deze risico's vaak voortkomen uit de dagelijkse ervaring van pesten, uitsluiting en discriminatie. Het is schrijnend om te zien dat deze risico's in onze scholen, waar jongeren zich veilig en gesteund zouden moeten voelen, nog steeds zo hoog zijn.

Het onderwijs speelt een cruciale rol in de sociale acceptatie van LHBTI+-kwesties en kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van het risico op zelfmoord onder deze jongeren. Scholen zijn de plekken waar onze jongeren hun normen en waarden ontwikkelen, waar ze leren samenleven met anderen en waar ze respect voor diversiteit leren. Het is daarom van vitaal belang dat het onderwijs deze verantwoordelijkheid serieus neemt. Het is belangrijk om te benadrukken dat scholen in Nederland niet alleen een morele verantwoordelijkheid hebben om de veiligheid van hun leerlingen te waarborgen, maar ook een wettelijke verplichting. De Nederlandse wetgeving vereist dat scholen actief werken aan het creëren van een veilige en inclusieve omgeving voor alle leerlingen. Dit omvat het voeren van een effectief veiligheidsbeleid en het bestrijden van pesten en discriminatie. Scholen moeten dus verder gaan dan enkel verantwoordelijkheid nemen; zij zijn wettelijk verplicht om maatregelen te implementeren die de sociale, psychische en fysieke veiligheid van alle leerlingen, inclusief LHBTI+-leerlingen, waarborgen.

Uit het EU-rapport blijkt dat hoewel scholen steeds vaker aandacht besteden aan LHBTI+-kwesties, nog steeds twee derde van de LHBTI+-leerlingen in Nederland tijdens hun schooltijd wordt gepest vanwege hun seksuele geaardheid of genderidentiteit. Dit cijfer is schrikbarend hoog en toont aan dat er onvoldoende wordt gedaan om een veilige leeromgeving te creëren voor deze kwetsbare groep leerlingen.

In eerdere notities heb ik benadrukt hoe belangrijk het is dat scholen actief werken aan het bevorderen van inclusiviteit en het tegengaan van discriminatie. Dit rapport onderstreept die noodzaak alleen maar. Scholen moeten een plaats zijn waar iedereen zich veilig voelt, ongeacht hun seksuele geaardheid of genderidentiteit. Dat betekent dat we meer moeten doen dan enkel beleid op papier; we moeten ervoor zorgen dat dit beleid ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd en dat alle medewerkers in het onderwijs, van leraren tot schoolleiders, hierop worden getraind.

Het is van cruciaal belang dat LHBTI+-kwesties worden geïntegreerd in de lesprogramma's. Jongeren moeten van jongs af aan leren over diversiteit en inclusiviteit. Dit gaat verder dan enkel seksuele voorlichting; het gaat over het bevorderen van een cultuur van respect en acceptatie in elke klas en op elk schoolplein. Het aanpakken van deze kwesties in het onderwijs kan niet alleen pesten en discriminatie verminderen, maar ook levens redden door het risico op zelfmoord te verkleinen.

Als regenboogambassadeur ben ik actief bezig met het ontwikkelen van een kennisnetwerk Inclusie voor scholen in het onderwijs (PO, VO en MBO) in Drenthe. Dit initiatief is voortgekomen uit het symposium "Hoe LHBTI+-vriendelijk is ons onderwijs?" dat in 2023 werd georganiseerd door de Stichting Asser Regenboogalliantie. Dit symposium bracht onderwijsprofessionals, schoolleiders, gemeenteambtenaren en welzijnswerkers samen om te discussiëren over de noodzaak van inclusief onderwijs. Uit deze discussies bleek duidelijk dat voortdurende dialoog en samenwerking essentieel zijn om ons onderwijs inclusiever te maken. Het kennisnetwerk dat ik voorstel, zal dienen als een platform om best practices te delen, beleid te ontwikkelen en gezamenlijke initiatieven te ontplooien, zodat elke leerling zich veilig en geaccepteerd kan voelen, vrij van discriminatie of uitsluiting. Samen kunnen we ervoor zorgen dat onze scholen vooroplopen in het bevorderen van een respectvolle en inclusieve samenleving.

De situatie zoals beschreven in het EU-rapport mag niet worden genegeerd. Het is een oproep aan alle onderwijsinstellingen in Nederland om hun inspanningen te verdubbelen. Alleen door LHBTI+-kwesties een centrale plaats te geven in ons onderwijs kunnen we werken aan een toekomst waarin iedereen, ongeacht hun achtergrond of identiteit, zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt.