Dreiging van censuur op seksuele en genderidentiteit

Inleiding

Negentig jaar na de beruchte boekverbrandingen door de nazi’s, waar kennis over seksualiteit en gender doelbewust werd vernietigd, zien we in onze tijd opnieuw een zorgwekkende beweging ontstaan. In verschillende landen worden boeken en educatieve programma’s over LHBTI+ rechten gecensureerd of verboden. Ook in Nederland neemt de weerstand tegen onderwijs en publieke uitingen over seksuele diversiteit toe. Dit raakt de kern van onze democratische waarden, de uitvoering van de Sociale Agenda van de provincie Drenthe en de betekenis van artikel 1 van de Grondwet.

Een historische echo

In 1933 werden duizenden boeken over seksualiteit en genderidentiteit vernietigd in nazi-Duitsland. Dit was geen op zichzelf staande gebeurtenis, maar een bewuste strategie om kennis en zichtbaarheid van minderheden uit te wissen. Vandaag zien we in de Verenigde Staten dat onder invloed van conservatieve stromingen overheidswebsites worden ontdaan van informatie over transgender rechten en duizenden boeken uit scholen en bibliotheken verdwijnen.

Deze ontwikkelingen zijn geen ver-van-ons-bed-show. Ook in Nederland zien we toenemende weerstand tegen LHBTI+ educatie en de discussies rond diversiteit, gender- en inclusiebeleid. Extreemrechtse partijen verzetten zich fel tegen gender-inclusief beleid en regenbooginitiatieven krijgen steeds vaker te maken met georganiseerde tegenstand. Dit vormt een bedreiging voor de vooruitgang die we hebben geboekt op het gebied van gelijke (mensen)rechten en sociale acceptatie.

Impact op de Sociale Agenda van Drenthe

De provincie Drenthe heeft zich in de Sociale Agenda gecommitteerd aan inclusie en gelijke kansen. Dit betekent dat we actief beleid voeren om de acceptatie van LHBTI+ personen te bevorderen, bijvoorbeeld door educatie, veilige sportomgevingen en ondersteuning van jongeren. Wanneer censuur en politieke druk op seksuele en genderdiversiteit toenemen, wordt de uitvoering van deze agenda bemoeilijkt:

• Belemmering van educatie: Toegang tot objectieve en inclusieve informatie is essentieel voor de emancipatie van LHBTI+ personen. Als die onder druk komt te staan, vergroot dat onwetendheid en discriminatie.
• Verminderde sociale acceptatie: Het wegvallen van zichtbaarheid en representatie draagt bij aan een klimaat waarin mensen zich minder veilig voelen om zichzelf te zijn.
• Groeiende politieke tegenstand: Lokaal en landelijk groeit de weerstand tegen inclusiebeleid, wat directe gevolgen heeft voor de financiering en uitvoering van initiatieven.

Artikel 1 van de Grondwet onder druk

Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet stelt dat iedereen in gelijke gevallen gelijk behandeld wordt en discriminatie op welke grond dan ook niet is toegestaan. Op woensdagochtend 12 februari wordt een speciaal kunstwerk rondom Artikel 1 onthuld in de Statenzaal van het provinciehuis van Drenthe, een krachtige herinnering aan de kernwaarden die onze samenleving moeten blijven beschermen. Dit vormt de basis van onze rechtsstaat en sociale cohesie. Als informatie over seksuele diversiteit actief wordt geweerd of ondermijnd, dan raakt dat direct aan deze grondrechten.

De recente ontwikkelingen laten zien dat gelijke rechten nooit vanzelfsprekend zijn. Zonder actief beleid en constante waakzaamheid kunnen rechten worden uitgehold. In een democratische samenleving moeten we ons bewust blijven van elke vorm van censuur en discriminatie, juist om te voorkomen dat geschiedenis zich herhaalt.

Reflectie op 80 jaar vrijheid

In Nederland vieren we dit jaar 80 jaar vrijheid. Vrijheid is echter meer dan alleen de afwezigheid van oorlog; het gaat ook om de ruimte om jezelf te zijn zonder angst voor onderdrukking of uitsluiting. De strijd voor gelijkheid en acceptatie is een doorlopend proces en geen vaststaand gegeven. De lessen uit het verleden laten zien hoe belangrijk het is om waakzaam te blijven en te zorgen dat vrijheid en gelijkheid niet worden uitgehold door sluimerende vormen van uitsluiting en censuur. Het symposium Vrijheid en Identiteit op 23 april 2025 te Assen van de Stichting Asser Regenboog Alliantie, gaat hier verder op in. Dit symposium legt de verbinding met hedendaagse uitdagingen rond vrijheid. Verhalen, inzichten en perspectieven worden samengebracht over inclusie, mensenrechten en de voortdurende strijd voor gelijkwaardigheid.

Oproep: Samen vrijheid waarborgen

Als regenboogambassadeur voor de provincie Drenthe werk ik, samen met talloze partners en gemeenten, aan concrete initiatieven om vrijheid en inclusie te borgen. Denk aan educatieve projecten, ondersteuning van scholen, veilige sportomgevingen en bijeenkomsten waar verhalen worden gedeeld. Dit werk maakt de waarden van Artikel 1 tastbaar en zichtbaar in de praktijk. Zij moeten zich realiseren wat het effect hiervan is op de uitvoering van inclusiebeleid en sociale cohesie. Het vraagt om een serieuze en kritische blik op hoe we vrijheid waarborgen voor iedereen.

• Actieve verdediging van inclusief onderwijs: Scholen en onderwijsinstellingen moeten beschermd worden tegen druk om seksuele en genderdiversiteit uit het curriculum te schrappen.
• Blijvende steun aan inclusiebeleid: Provincies en gemeenten moeten hun inzet voor gelijke rechten blijven versterken en niet laten afzwakken door politieke druk.
• Bewustwording en dialoog: We moeten in gesprek blijven met beleidsmakers, docenten, ouders en jongeren over het belang van inclusie en representatie.

Vrijheid vieren betekent dat we samen verantwoordelijkheid nemen om deze te beschermen. Laten we blijven investeren in initiatieven die bijdragen aan een inclusieve samenleving. Het is van groot belang om met elkaar bij te dragen aan een toekomst waarin diversiteit en gelijkwaardigheid de norm blijven. Juist nu is het belangrijk om te blijven investeren in een samenleving waarin iedereen zich veilig en geaccepteerd voelt. Laten we zorgen dat de geschiedenis zich niet herhaalt, maar dat we bouwen aan een toekomst waarin diversiteit en gelijkwaardigheid centraal staan.